iele średniowiecznych manuskryptów było zdobionych rycinami i dekoracyjnymi inicjałami. Nie wszystkie egzemplarze zawierają bogate zdobienia złotem i kolorami, ale raczej nie zdarzały się księgi zawierające tylko czysty czarny tekst. Od czasów starożytnych bierze się zwyczaj powiększania pierwszych liter i wypełniania ich kolorem. W irlandzkich manuskryptach z VII wieku znajdujemy tekst podzielony na sekcje, z których każda zaczyna się większym inicjałem, ozdobionym plecionkami i motywami zwierzęcymi. Przez następne osiemset lat każdy nawet najskromniejszy tekst zaczynał się powiększonym i zdobnym inicjałem na pierwszej stronie a rozdziały - mniejszymi inicjałami o podobnej stylistyce. średniowieczne księgi nie mają stron tytułowych, więc taka ozdobna litera spełniała zadanie wprowadzenia czytelnika w swiat książki.
        We wczesnych irlandzkich manuskryptach pierwsza litera była bardzo duża, następna trochę mniejsza, kolejna jeszcze mniejsza i tak aż do rozmiaru czystego tekstu. W innych średniowiecznych manuskryptach litery miały różne rozmiary w zależności od funkcji w tekście - było to charakterystyczne dla średniowiecznej mentalności hierarchii w świecie. Istnieje cały zakres zdobnictwa, od bogatych rycin zajmujących całą stronę lub nawet cyklów ilustracji aż do małych inicjałów w kolorze

czerwonym lub niebieskim czy dużych liter maźniętych odrobiną czerwieni i żółci. Brzegi kartek były zdobione szlakami, całkiem prostymi lub bardzo wyrafinowanymi - z motywem bluszczu, z postaciami zwierząt. Dekoracja mogła być bogata kolorystycznie, iluminowana złotem lub nie, tylko na stronie tytułowej lub przez cały manuskrypt.
        Dekoracje nakładano po napisaniu tekstu, w którym pozostawiano wolne miejsca na inicjały czy ilustracje. Wymagało to bardzo dokładnego rozplanowania pracy nawet przed rozpoczęciem kopiowania. Niektóre manuskrypty przetrwały do czasów dzisiejszych nieukończone, więc możemy dokładnie prześledzić proces powstawania księgi. Ważne jest, że decyzje dotyczące hierarchii dekoracji, rozmiarów miniatur, bogactwa ornametyki były podejmowane na długo zanim iluminator został zakontraktowany do wykonania zdobień. Kiedy książka szła do ilustratora, nie było już mowy o zmianie założeń zdobniczych.
        Pracując nad manuskryptem pisarz czasami szedł dalej niż tylko pozostawienie pustych miejsc na dekoracje. Robił on notatki drobną czcionką aby określić rodzaj i wygląd inicjałów czy tematykę rycin, zdarzały się także delikatne szkice dla pełniejszego obrazu wcześniej ustalonych rozwiązań. Ikonografia i symbolika odgrywały bardzo ważną rolę w sztuce średniowiecza, a poszczególne figury i ich atrybuty wymagały dodatkowych opisów aby nie zaszła rażąca