|
rzygotowawszy pierwej karty księgi dalej skryba musiał narysować na kartkach linie, pomagające mu utrzymać swój tekst w poziomych rzędach. W dzisiejszych czasach takie linie znajdziemy w zeszytach szkolnych, lecz np.: formalne listy wypisuje się na gładkim papierze, a użycie liniowanego papieru byłoby uważane za nieeleganckie. W średniowieczu było absolutnie odwrotnie. Im ważniejsza książka, tym więcej było w niej linii. Manuskrypty bez nakreślonych linii (i takie się zdarzały) były tanie i uważane za brzydkie. Sposób rysowania linii zależał od rodzaju tekstu. Na przykład, w instrukcji z IX wieku czytamy dokładne matematyczne wyliczenia miejsc rysowania linii, ale większość manuskryptów była tworzona na podstawie eleganckiego wyglądu kompozycji tekstu i rysunków.
Liczba kolumn tekstu była różna w różnych rodzajach ksiąg. Bardzo wczesne zbiory praw były spisane w kilku kolumnach a wczesne Irlandzkie teksty umieszczano w jednej lub dwóch kolumnach. Manuskrypty karolińskie są zazwyczaj w jednej szerokiej kolumnie. Romańskie i gotyckie książki mają formę dwóch kolumn, a francuskie i niemieckie romanse, ze względu na krótkie
|
|
zdania, zajmowały trzy kolumny. Modlitewniki były spisane w jednej lub dwóch kolumnach. Manuskrypty biblijne przyjmowały formę trzech kolumn - szerokiej środkowej z tekstem właściwym, i dwóch bocznych na objaśnienia, tzw. glosy (mniejszy rozmiar czcionki). Teksty prawne składały się z dwóch kolumn: jednej podwójnej centralnej i trzyczęściowej poświęconej komentarzom po prawej lub lewej stronie kolumny centralnej.
Do XII wieku linie nie były rysowane ale zaznaczane ostrym końcem noża. Czasami skrybowie tak mocno przyciskali narzędzie do kartki, że dziurawili ją na wylot. Z początkiem dwunastego wieku znajdujemy pierwsze przykłady linii narysowanych grafitem lub metalicznym ołowiem lub srebrem. (Owalne kawałki ołowiu, pochodzące z XIII i XIV wieku, z napisami Rogerii i Karoli Scriptoris zostały odnalezione, i były to prawdopodobnie narzędzia do liniowania.) Od trzynastego wieku linie rysowano atramentem przy pomocy stalówki. Kolory używane to: brąz, czerwień, zieleń, purpura. Czasami linie pionowe ograniczające tekst biegną przez całą kartkę, i znajdujemy linie pojedyncze, podwójne i potrójne. Linie poziome również wychodziły poza tekst do granic kartki, a jeżeli nie wszystkie, to
|
|